Nederlanders zoeken steeds vaker naar mogelijkheden om actief bij te dragen aan een duurzamere wereld. Bijvoorbeeld door te kiezen voor biologische groenten, minder vlees, een huis met betere isolatie of zonnecollectoren op het dak en een vakantie waarvoor ze niet hoeven te vliegen.
De keuze voor een duurzamere bank hoort voor steeds meer mensen óók thuis in dat rijtje positieve keuzes. Met de keuze welke projecten zij wel of niet financieren, hebben banken namelijk grote invloed op onze leefwereld: kiezen ze bijvoorbeeld voor het ontwikkelen van alternatieve energiebronnen, of het verder uitwinnen van olie, kolen en andere fossiele brandstoffen?
Missie centraal
De meeste banken financieren de ambities van hun klanten, en zijn daarin dus volgend. De oprichters van Triodos Bank wilden met hun bank echter geld nadrukkelijk alleen laten werken aan positieve verandering in de wereld. Om die meer sturende rol op zich te kunnen nemen, was het cruciaal dat niet de belangen van de aandeelhouders, maar deze missie centraal zou komen te staan.
De bank is op die manier dus letterlijk ‘van zichzelf’, en daardoor vrij om haar missie altijd voorop te plaatsen.
Naast het geld van rekeninghouders had Triodos Bank - net als iedere andere bank - echter ook extra kapitaal als buffer nodig. Door dat kapitaal op te halen bij aandeelhouders, zouden ze hun grip op de gewenste duurzame koers (deels) uit handen geven. Aandeelhouders kunnen immers eisen dat je toch investeert in minder duurzame projecten met een hogere winstverwachting.
Geheel onafhankelijk
De oprichters kwamen met een oplossing. Om de onafhankelijkheid van de bank te garanderen, houdt Triodos Bank haar aandelen in eigen beheer. De bank is op die manier dus letterlijk ‘van zichzelf’, en daardoor vrij om haar missie altijd voorop te plaatsen. Om toch kapitaal op te kunnen halen, verkoopt Triodos Bank zogenaamde Certificaten van aandelen. Net als gewone aandelen geven die Certificaten recht op inspraak en een deel van de eventuele winst van de bank. Maar het certificaat kan ook minder waard worden. Anders dan bij de meeste gewone aandelen is een certificaat beperkt verhandelbaar. Het stemrecht op de aandelen ligt bij een aparte stichting.
De gekozen bestuursleden van de stichting bewaken de duurzame strategie van de bank namens alle belanghebbenden, dus óók namens de klanten en medewerkers. Bijna veertig jaar na uitgifte van de eerste Certificaten is duidelijk dat deze tussenstap precies het gewenste effect heeft gehad. Triodos Bank is nog steeds geheel onafhankelijk, en investeert daarom nog steeds volgens zijn initiële duurzame criteria.
Idealistische bewoners
In 2019 financiert de bank van alle banken wereldwijd de meeste Europese projecten voor ontwikkeling van duurzame energiebronnen. Dankzij deze 513 duurzame energieprojecten kunnen 2,5 miljoen huishoudens hun elektriciteitsbehoefte volledig invullen met groene stroom. Daarbij kiezen wij ook nadrukkelijk voor projecten waarbij Nederlanders zélf actie ondernemen. Goed voorbeeld is de bouw van Schoonschip, de meest duurzame drijvende wijk van Europa. Die bestaat uit 46 drijvende woningen, die een groep idealistische bewoners op dit moment aanlegt in het Amsterdamse Johan van Hasseltkanaal. Iedere ‘woonark’ heeft straks zonnepanelen, een zonneboiler en een batterij om duurzame energie op te slaan. Via een online platform kunnen andere geïnteresseerden alles te weten komen over de gemaakte keuzes en ontstane inzichten. “Ik wil dat mensen onze ideeën gaan kopiëren”, vertelt initiatiefneemster Marjolein Smeele. “Het liefst beter dan dat wij gedaan hebben.”
Veganistische bakkerij
Veel kleinschaliger, maar net zo inspirerend is de financiering van de veganistische bakkerij Sharp Sharp in Rotterdam. Het stel Frank Hanssen en Renate de Klein bakt daar brownies, taarten, cakes en ander smakelijk gebak, zonder het gebruik van dierlijke ingrediënten. Het kost namelijk heel veel grondstoffen en energie om boter, kaas en eieren te produceren. Hanssen: “Wij willen mensen er daarom toe bewegen dierlijke producten wat vaker te vervangen door plantaardige producten.”
Het stel begon met bakken voor zichzelf, vrienden en familie. Vier jaar later is de taart van Sharp Sharp op ruim negentig plekken in Nederland verkrijgbaar. Met behulp van een financiering van Triodos Bank kon de bakkerij in Rotterdam worden uitgebreid, en is er nu een café waar je de hele dag terecht kunt. Opnieuw een mooi voorbeeld hoe bewust bankieren en de Certificaten van Triodos Bank een flinke bijdrage kunnen leveren aan een duurzamere wereld.
Fotografie: Pieter van den Boogert en Bas Berkhout