Volgens het laatste IPCC-rapport zijn kolen, olie en gas verantwoordelijk voor wel 86% van alle CO2-uitstoot in de afgelopen tien jaar. Het gebruik van fossiele brandstoffen vormt hiermee de belangrijkste oorzaak van de klimaatcrisis. Triodos Bank staat achter het Klimaatakkoord van Parijs en het Klimaatpact van Glasgow om de wereldwijde temperatuurstijging te beperken tot 1,5 °C.

Om klimaatverandering een halt toe te roepen en de gevolgen voor de planeet te beperken, is de energietransitie cruciaal. De CO2-uitstoot die vrijkomt bij de productie en het gebruik van fossiele brandstoffen is namelijk enorm schadelijk voor het milieu. Daarom willen wij met onze investeringen zorgen voor een fossielvrije toekomst. Fossielvrij betekent zonder fossiele brandstoffen, zoals olie, steenkool en gas.

Meer dan opwekken van hernieuwbare energie

Zon-, wind- en waterkracht zijn hernieuwbare energiebronnen en daarmee fossielvrij. Maar voor een succesvolle energietransitie is er meer nodig dan alleen investeren in het opwekken van hernieuwbare energie met zonnepanelen en windmolens, legt Sven Renon uit, impactmanager bij Triodos Bank. “De energietransitie gaat om meer dan alleen het reduceren van CO2-uitstoot om opwarming van de aarde tegen te gaan. De transitie vraagt om een bredere aanpak, denk bijvoorbeeld aan de vraag naar en het aanbod van groene energie met elkaar in balans te brengen. Daarbij kunnen een flexibel energienet, en energieopslag helpen. Omdat er door wind- en zonne-energie meer pieken komen die ons huidige netwerk niet kan opvangen, investeerden we bijvoorbeeld in de grootste batterij-opslag van Nederland.”

Sven Renon, impactmanager bij Triodos Bank
Sven Renon, impactmanager bij Triodos Bank

De investeringen beperken zich niet tot onze landsgrenzen, integendeel. In opkomende markten als China en India wordt namelijk ook nog veel gewerkt met vervuilende fossiele brandstoffen als steenkool, die bovendien grote gezondheidsschade veroorzaken bij omwonenden. “Daarom kijken we niet alleen naar onze eigen economie, maar ook naar hoe we de energietransitie wereldwijd voor elkaar kunnen krijgen. Uiteraard met een lokale aanpak en gedragen door de gemeenschap.” Een voorbeeld hiervan is het Lotus Windpower-project in Vietnam. In 2020 bestond meer dan de helft van de Vietnamese energievoorziening nog uit kolen, en slechts 5% uit wind- en zonne-energie. Dankzij het windpark Lotus Windpower groeit het aandeel windenergie naar 30%. Bovendien biedt het project Vietnamese vrouwen uit de omgeving toegang tot training over exploitatie en het beheer van windenergie, zodat ze bij Lotus Windpower kunnen werken.

Strenge minimumeisen

Er gebeurt veel op het gebied van de energietransitie en er zijn veel mooie voorbeelden te noemen. Betekent dit dat onze investeringen volledig fossielvrij zijn? “We investeren niet direct in de fossiele industrie,” legt Sven uit. “Dat staat vast in de minimumeisen die we hanteren.”

Deze minimumeisen zijn opgesteld om ervoor te zorgen dat bedrijven en organisaties waar Triodos Bank in investeert geen schade toebrengen aan mens en milieu. Het zijn uitsluitingscriteria en beschrijven de absolute minimumnormen waar bijvoorbeeld leveranciers aan moeten voldoen, of ondernemers die een betaal- of spaarrekening willen openen. Ze vormen ook belangrijke voorwaarden bij het uitzetten van een lening of belegging. Sven: “We financieren bijvoorbeeld geen bedrijven in de fossiele- en kernenergiesectoren; en we sluiten ook wapens, tabak, bio-industrie en andere schadelijke sectoren en activiteiten uit.

De weg naar een fossielvrije economie

Toch is het op dit moment nog steeds zo dat we afhankelijk zijn van de fossiele industrie. “Daar ontkomen we helaas niet aan,” zegt Sven. “Het zit door de hele economie verweven. Zo kan het zijn dat de bedrijven waar wij in investeren, die weliswaar werken aan de energietransitie, ook nog deels afhankelijk zijn van fossiele brandstoffen.”

Sven geeft als voorbeeld de investering in Alliander, ontwikkelaar en beheerder van energienetten. “Als netbeheerder zetten zij in op duurzaamheid, en werken onder meer aan een manier om de pieken van wind- en zonne-energie op te vangen. Deze ontwikkelingen zijn hard nodig voor de transitie, maar dat neemt niet weg dat er ook nog een deel energie opgewekt door fossiele brandstoffen door het net heen gaat. Om de positieve ontwikkelingen mogelijk te maken en steeds verder uit te breiden, kan Alliander daar op dit moment nog geen afscheid van nemen.”

In Nederland is Triodos Bank opgericht om (beleggings)geld te laten werken voor positieve maatschappelijke verandering. “We zijn een actieve investeerder en stoppen daarom veel tijd in gesprekken met de bedrijven waar we in investeren, maken we afspraken, delen we kennis en houden we een vinger aan de pols wat betreft de duurzame ambities van ieder bedrijf.”

Verder legt Sven uit dat de positieve impact van een investering vaak niet zo zwart-wit is als het lijkt. “Neem het opwekken van zonne-energie met zonnepanelen. Een zonnepaneel is nodig voor de transitie, maar bij de productie van zonnepanelen in bepaalde regios zijn er gevallen van mensenrechtenschending bekend. Dat is in onze portefeuille nog niet voorgevallen, we zitten bovenop iedere investering om dat soort zaken te voorkomen. Bij windmolens zit de uitdaging bijvoorbeeld in het gebruik van grondstoffen. We willen niet de grondstoffentransitie of circulariteit in de weg zitten bij de productie ervan. Kortom: we kijken op allerlei manieren naar een investering om zowel de positieve en de eventueel negatieve impact ervan scherp in te gaten te houden.

Een holistische kijk op de energietransitie

Omdat het financieel aantrekkelijker en minder risicovol wordt, investeren andere banken ook steeds meer in wind- en zonne-energie. “Daarom zijn we scherp op onze toegevoegde waarde als Triodos, en blijven we kijken naar welk gedeelte in de energietransitie nog kennis en geld kan gebruiken. Wij hebben de kennis om alle innovaties en ontwikkelingen in de gaten te houden. Juist door te investeren in de koplopers kunnen we helpen de energietransitie te versnellen.”

Als duurzame bank kijkt Triodos Bank eerst naar de positieve impact die ontstaat door een investering, voor het naar rendement kijkt. “Die impact weegt bij ons zwaarder dan bij banken die minder met duurzaamheid bezig zijn. We investeerden niet voor niets in de jaren 80 in de eerste windmolen van Nederland. En het is de reden dat onze focus verschuift naar toegang tot en opslag van energie.” Tot slot benadrukt Sven nogmaals dat een holistische kijk belangrijk is bij de investeringen. “Wat we niet willen, is de ene transitie vooruit helpen, maar een andere transitie tegenwerken. Dat maakt ons investeringsbeleid misschien moeilijker, maar wel betekenisvoller.”