1. Wat is greenwashing?

Binnen de financiële sector - maar ook daarbuiten - zijn er tal van partijen die zeggen dat ze iets positiefs bijdragen aan bijvoorbeeld de energietransitie of sociaalmaatschappelijke projecten. Als in de praktijk blijkt dat dit slechts een klein onderdeel is van wat een bedrijf doet, en andere grotere activiteiten juist nadelig zijn voor mens en natuur, dan is er sprake van greenwashing. Een bedrijf doet zich dan duurzamer voor dan dat het daadwerkelijk is.

2. Waarom is duurzaam beleggen belangrijk?

Met een duurzame belegging kun je investeren in veranderingen die goed zijn voor mens, dier en natuur. Voor Triodos Bank is het van belang dat een duurzame belegging altijd positieve impact maakt op de wereld. Via Triodos Groenfonds investeer je bijvoorbeeld in innovatieve verticale zonnepanelen of in een boer die plantaardige mest gebruikt. En met een belegging in Triodos Fair Share Fund maak je microkredieten in onder andere Jordanië en Mexico mogelijk.

Kjeld, expert beleggen bij Triodos Bank: “Triodos Bank is extreem streng bij de selectie van partijen die worden opgenomen in de beleggingsfondsen. Er wordt goed gekeken naar de echte ecologische voetafdruk van een investering, zit daar creatief boekhouden in of zijn ze daadwerkelijk op de goede weg?”

3. Hoe kun je greenwashing herkennen?

Hoewel het niet altijd even makkelijk is, zijn er volgens Kjeld toch manieren om greenwashing te herkennen. Zo zijn er passieve fondsen - ook wel indexfondsen of trackers genoemd – die veelal een bestaande, brede beursindex volgen. Deze fondsen zijn volgend in plaats van makend: ze zoeken niet naar partijen die écht aantoonbare positieve impact maken maar volgen in plaats daarvan hun index. Gevolg is dat het onduidelijk is hoe duurzaam de investeringen zijn die ze aangaan. Kjeld: “Een passief fonds is daarom een red flag als je echt op zoek bent naar tastbare impact”.

Daarbij kun je van veel fondsen opzoeken waarin wordt belegd, bij Triodos Bank is dit bijvoorbeeld te vinden in de documenten van elk fonds, of via de app wanneer je al in een fonds belegt. Bij andere partijen kan het volgens Kjeld wel meer zoeken zijn, maar neem eens een kijkje in de online factsheets van een fonds, of zoek naar de essentiële beleggersinformatie. “Daarnaast zijn er genoeg publicaties van betrouwbare bronnen waarin kritisch wordt gekeken naar wat bedrijven beloven als het gaat om duurzaam beleggen. Denk hierbij aan de Groene Amsterdammer, Investico en de kwaliteitskranten.”

4. Zijn er keurmerken of labels waar je iets aan hebt?

Best in class, impactbeleggen, whats in a name?, vraagt Kjeld zich hardop af. “Vaak zijn het bedrijven zelf die dergelijke begrippen bedenken, het betekent niet per definitie dat hun beleggingen daadwerkelijk groen zijn.” De Verenigde Naties hebben op hun beurt de zogenoemde ESG-criteria (Environmental, Social en Governance) opgesteld om te bepalen of een bedrijf duurzaam is. Kjeld: “Maar in de praktijk is dit een schijnwerkelijkheid. Je kunt bijvoorbeeld als vliegmaatschappij je zaken op gebied van governance goed op orde hebben, en allerlei maatregelen invoeren op het gebied van milieu of sociale thema’s, toch blijft het een bedrijf dat niet zo heel veel met duurzaamheid te maken heeft.” ESG is volgens Kjeld niet zo zeer een score die de duurzaamheid van een bedrijf uitdrukt, maar een score die in kaart brengt hoe groot het risico is dat een bedrijf negatief geraakt wordt door milieurampen, sociale onrust of schandalen. “Als de potentiële schade door zo’n gebeurtenis hoog is, heb je een slechte ESG-rating.” Nadeel is dat er genoeg fondsen zijn die ‘volgens ESG-criteria’ beleggen, en jij als belegger het idee kan hebben een duurzame belegging aan te gaan.

5. Wat doet de EU om greenwashing tegen te gaan?

De Europese Unie wil sinds een paar jaar beleggingsgeld een rol laten spelen in maatschappelijke verandering en voerde daarom de Sustainable Finance Disclosure Regulation (SDFR) in. Deze wetgeving verplicht financiële partijen transparanter te zijn over hoe duurzaam hun producten zijn. De SFDR kent drie niveaus:

• Artikel 6: Voor financiële producten zonder ambitie op gebied van duurzaamheid
• Artikel 8: Producten die wel duurzame kenmerken hebben, maar duurzaamheid niet expliciet als doel hebben
• Artikel 9: Producten die in het leven zijn groepen met een concreet duurzaam doel als kern van het product

“Het is het beste wat we hebben, maar ook dit systeem is niet perfect”, stelt Kjeld. “Bedrijven kunnen namelijk zelf kiezen tot welk artikel hun producten behoren. Maar hoe hoger het artikel, hoe meer moeite een bedrijf moet doen om aan te tonen wat hun duurzame ambities precies inhouden.” De wetgeving kan op die manier ook een rem zetten op de vergroeningsambities van een bedrijf, omdat een hoger artikel ook meer werk oplevert.

Bovendien bleek in november 2022 uit groot dataonderzoek dat veel toezichthouders in Europa nauwelijks controleren of fondsen wel zo groen zijn als ze zeggen. Uit The Great Green Investment Investigation, dat werd opgezet door Investico en Follow the Money in samenwerking met negen Europese media, kwam naar voren dat bijna de helft van de Europese zelfverklaarde duurzame beleggingsfondsen – met het label artikel 9 - belegt in de fossiele industrie of de luchtvaartsector.

6. Maar waar moet je dan wel op letten?

Als je je als beginnende belegger oriënteert en je wilt zeker weten dat je belegging een duurzaam doel dient, dan kun je allereerst kijken naar partijen die vanuit hun DNA bezig zijn met duurzaamheid, die daarvoor zijn opgericht. “In Nederland is Triodos Bank opgericht om (beleggings)geld te laten werken voor positieve maatschappelijke verandering.”, vertelt Kjeld. "Als een fonds zich een concreet en tastbaar duurzaam doel stelt, en het heeft een SFDR-9 classificatie, dan loont het de moeite het nader te onderzoeken. Ga na waarin het fonds belegt, of lees het factsheet waarin staat welk beleggingsbeleid het fonds heeft.”

Daarnaast adviseert Kjeld ook eens een kijkje te nemen op de website van de Vereniging van Beleggers voor Duurzame Ontwikkeling (VBDO). “Zij richten zich zowel op de professionele belegger als op particulieren en publiceren veel informatie over hoe je duurzaam kunt beleggen.”

Risico's van beleggen

We vinden het belangrijk dat je op de hoogte bent van de risico’s van beleggen. Beleggen kan meer rendement opleveren dan sparen, maar beleggingen kunnen ook minder waard worden. Beleg daarom met geld dat je kunt missen. Kijk op de fondspagina's van Triodos Fair Share Fund en Triodos Groenfonds voor meer informatie over de risico’s en de essentiële beleggersinformatie.]