Ooit geweten dat we in Nederland jaarlijks miljoenen kuubs bagger uit onze sloten, rivieren en kanalen halen? Waar we vervolgens niks nuttigs meer mee doen? De volgers van The Happy Activist (ruim 20.000 op Facebook, 57.000 op LinkedIn en bijna 14.000 op Instagram) weten het inmiddels. Een filmpje dat begint met in koeienletters ‘Deze stenen zijn bagger’ toont hoe je bagger kunt omtoveren tot straatstenen, die ook nog eens waterdoorlatend zijn en zo wateroverlast tegengaan. Je ziet de twee enthousiaste initiatiefnemers van start-up Waterweg aan de slag met hun stenen, en in beeld verschijnt tekst die het idee uitlegt in simpele taal en commentaar als ‘Mooi he?’ en ‘Superslim’. Het is een typische Happy Activist-video: kort, vrolijk, simpel en de bedenkers van een duurzaam of sociaal idee staan centraal. De man achter deze filmpjes is Matthijs Jaspers, ooit reclameman en nu wereldverbeteraar met gevoel voor marketing.

Voordat je met The Happy Activist begon, had je een reclamebureau met tien medewerkers. Wanneer dacht je: nu iets anders?

Ik vroeg me steeds vaker af: wat hebben mensen aan dit product waar ik een vraag naar creëer? Toen we klanten kregen die echt met oplossingen voor wezenlijke problemen bezig waren, dacht ik: dit voelt echt! Toen wilde ik alléén dat nog maar. Daarom ben ik voor mezelf begonnen met maatschappelijke nieuwssite Whocares.me en later The Happy Activist.

Waar is een happy activist zoal druk mee?

Poeh, heel veel. Ik post elke dag een filmpje over een duurzaam initiatief waarvan ik vind dat het meer aandacht verdient, zoals onlangs Sheltersuit en de Compostbrigade. Daarnaast probeer ik samen met Boerschappen en boeren- en tuindersvereniging ZLTO de verkoop van Nederlandse appels te stimuleren door kinderen die lokaal te laten inkopen en verkopen: de Kleine Bezorgdienst. Veel supermarktappels komen namelijk uit het buitenland. Dan ben ik ook nog bezig om samen met Fritz-Kola de in Duitsland bedachte ‘doneerring’ naar Nederland te halen: een ring rond prullenbakken op straat waar je statiegeldflesjes in kunt zetten. Zo kan iemand die op een waardige manier verzamelen en verdwijnt er minder statiegeldplastic in het afval. En begin februari openen we samen met stichting Studiezalen supermarkt Fris in Amsterdam. Het is een soort voedselbank dus alles is gratis, met als verschil dat mensen geen standaardpakket krijgen maar zelf kunnen ‘winkelen’.

Wat veel en divers. Hoe komen zulke projecten tot stand?

Als ik iets actueels zie waarvan ik vind dat het niet goed gaat, dan probeer ik een positief alternatief te verzinnen. Mijn rol is katalysator, ik vind het leuk om dingen in het leven te roepen: een leuke naam verzinnen, een siteje maken. En dan zoek ik mensen die het leuk vinden om het verder op te pakken. Vaak houd ik contact met mensen waar ik een filmpje voor heb gemaakt, en dan praten we in een appgroepje over waar we ons aan storen en maken we plannen om daar iets aan te doen. Voor ZLTO had ik bijvoorbeeld een serie video's gemaakt over boeren die de verantwoordelijkheid nemen om hun bedrijfsmodel te veranderen. Dan blijken er heel veel telers met peren te blijven zitten en maak ik samen met Boerschappen een perenpakket: peer-to-peer. Was in een week verkocht. En soms gaan plannen als een nachtkaars uit, dat is ook niet erg.

Hoe kies je wat geschikt is voor een filmpje en wat niet?

Dat is heel erg onderbuik. Ik moet het zelf interessant vinden, meestal omdat het vernieuwend is, innovatief, een twinkeling veroorzaakt. Ik zeg ook vaak nee tegen verzoeken, als ik het idee heb dat ik daar eerder al iets mee gedaan heb. Dat ben ik wel aan mijn volgers verplicht, om steeds met iets fris en nieuws te komen. Zoals Those Vegan Cowboys laatst, briljant!

Maar niet elk probleem is op te lossen met iets slims en innovatiefs.

Absoluut. Ik ben ook geen probleemsignaleerder, maar een oplossingsignaleerder. Er ontstaat  een zekere moeheid van de confrontatie met de problemen waar we voor staan. Ik geloof in een veelheid aan oplossingen en zie het als een uitdaging om die simpel uit te leggen.

Op welke momenten is je werk geslaagd?

Vaak weten initiatieven niet dat ik een filmpje aan ze wijdt. Daar heb ik niet altijd tijd voor, om contact te zoeken. Maar een dag of twee later krijg ik dan een berichtje: hé, heb je een filmpje over ons gemaakt? We hebben ineens allemaal LinkedIn-verzoeken of veel nieuwe bestellingen! Van (on)-kruidentheemerk Wilderland hoorde ik later dat mijn filmpje over hen had gevoeld als de lancering van hun product: ze waren pas net begonnen maar werden meteen overladen met bestellingen.

Kun je van je filmpjes rondkomen?

Mensen kunnen een filmpje doneren, maar dat is een klein potje. Ik werk naast The Happy Activist ook voor duurzame merken. Zo ben ik bezig met een nieuwe communicatierichting voor Marcel's Green Soap. En nu natuurlijk de samenwerking met Triodos Bank: ik maak video’s die laten zien hoe je geld via Triodos bijdraagt aan positieve verandering. Wat ik tof vind aan de bank, is dat er alleen duurzame en sociale ondernemers en initiatieven ondersteund worden. Daarmee gaat Triodos uit van oplossingen in plaats van alleen het probleem aan te kaarten. Als je alleen dat doet, verliezen mensen de hoop dat ze zelf iets kunnen verbeteren. Maar door gewone mensen te laten zien die wél wat doen, kun je anderen inspireren om zelf ook aan de slag te gaan.

Van The Happy Activist alléén kom ik dus nog niet rond. Volgend jaar ga ik proberen om een partnership van de grond te krijgen, waarbij organisaties of bedrijven The Happy Activist serieus gaan ondersteunen. Want het liefst ben ik dáár de hele dag mee bezig.

Wat hoop je te bereiken, als je straks fulltime Happy Activist kan zijn?

Dan wil ik echt een deuk in een pakje boter kunnen slaan, echt iets aankaarten. Zo'n Kleine Bezorgdienst, hoe doe je dat nou structureel? Dat je maatschappelijke druk organiseert zodat supermarkten in het oogstseizoen alleen nog Nederlandse appels inkopen. Eigenlijk zoals we eerder deden met de Wakkere Wegwerpers, samen met Plastic Soup Surfer Merijn Tinga. Basisschoolleerlingen zorgden daarbij voor gescheiden afvalinzameling op scholen, en uiteindelijke kwam er een convenant tussen gemeentes, scholen en afvalverwerkers. Dus ik zou een actieplatform willen worden waarop burgers op een positieve manier echt iets kunnen veranderen. Niet met petities en boze demonstraties, maar met positief handelen.

Over die meer klassieke vormen van activisme uit je je soms dan weer opvallend negatief. Zoals laatst in een filmpje over de klimaatklevers. Denk je niet dat er meerdere soorten actie nodig zijn?

Ik ben absoluut niet tegen petities, ze werken vaak goed. Al is er wel een risico op clicktivisme: je tekent en je bent klaar. Ik wil mensen in beweging krijgen. En met dat filmpje wilde ik vooral laten zien dat er ook mensen werken aan een betere wereld zonder schilderijen te besmeuren. Maar ik kreeg veel negatieve reacties en dat was leerzaam: als je gif brengt, krijg je ook gif terug. In het verleden heb ik me ook wel uitgesproken tégen dingen, maar dat doe ik eigenlijk niet meer, omdat ik merk dat het niet nodig is. Het positieve steeds blijven herhalen, dat is genoeg.

Het is tijd voor een ode aan de activist.

Positief activisme