Rau was begin maart een van de sprekers op de jaarlijkse bijeenkomst van het wereldwijde netwerk van duurzame banken: de Global Alliance for Banking on Values (GABV). Het netwerk telt 28 duurzame banken met gezamenlijk ruim 20 miljoen klanten. De jaarvergadering van de GABV vond plaats op het hoofdkantoor van Triodos Bank in aanwezigheid van Koningin Máxima. Minister van Financiën Dijsselbloem sprak de aanwezigen toe via een videoboodschap.  Bekijk de video hier en lees daaronder de tips van Thomas Rau en andere sprekers om de groeiende beweging van waardengedreven banken nog effectiever en inspirerender te maken.

Wil je deze video zien?

Cookies zijn nodig om deze video te tonen. Lees er meer over in onze Privacyverklaring

Akkoord

1. Vergeet duurzaamheid. Ecologiseer de economie

Thomas Rau: “Onze economie is lineair georganiseerd. We winnen grondstoffen, maken er spullen van, verbruiken ze, en gooien ze weg. Zo gaan kostbare grondstoffen definitief verloren. Dat is op lange termijn onhoudbaar. Want de aarde is een gesloten systeem waar nooit meer iets bij komt. We moeten het doen met wat er is. Voorzichtigheid en terughoudendheid zijn dus geboden.”
We zullen de economie daarom moeten ecologiseren, meent Rau. “Dat betekent dat we de economie moeten organiseren op basis van de principes van de natuur. In de natuur gaat niets verloren. Alles wordt hergebruikt.”

Ecologiseren gaat veel verder dan verduurzamen. Rau: “Want duurzaamheid is vaak niet veel meer dan het beperken van ecologische schade. We maken nog steeds een wasmachine, maar zorgen alleen dat die energiezuiniger is en dat er minder grondstoffen voor nodig zijn. Het is het verbeteren van een lineair economisch systeem.” En dat is niet genoeg. Rau: “We moeten naar een nieuw en circulair systeem. In een circulaire economie blijft de producent eigenaar van zijn product. Hij krijgt zijn wasmachine aan het einde van de levensduur dus weer terug. Zo heeft hij er belang bij om het apparaat demontabel te ontwerpen, tot op het niveau van grondstoffen. Als we de economie op die manier organiseren, gaan grondstoffen niet meer verloren.”

Een circulaire economie heeft ook grote consequenties voor banken en hun manier van financieren. Rau: “Denk aan het financieren van een nieuw gebouw: de financiële waarde ervan verandert als je het gebouw zodanig ontwerpt dat het demontabel is tot losse grondstoffen. Want op het moment van sloop, komen de grondstoffen weer beschikbaar en kunnen worden verhandeld. Zo heeft een ‘afgeschreven’ gebouw tóch nog grote financiële waarde.”

2. Inspireer andere banken tot verandering door zelf te laten zien dat het anders kan

Waardengedreven banken, zoals de GABV-leden, hebben een inspirerende rol bij de omvorming naar een duurzame en circulaire economie. Dat zei Frank Elderson tijdens de jaarvergadering van het netwerk. Elderson is directeur van De Nederlandsche Bank (DNB).

Elderson: “Steeds meer financiële instellingen onderschrijven het belang van duurzaamheid. Als toezichthouder zet DNB ze daar ook toe aan. ‘Duurzaamheid’ is een kernpunt in onze missie.” DNB bepleitte eerder dit jaar in het rapport Tijd voor transitie de omvorming naar een klimaatneutrale economie.

Duurzaamheid staat dus op de agenda van de financiële sector, maar het wordt nog teveel als los onderdeel gezien. In de zin van: we doen de dingen die we altijd deden, maar daarnaast hebben we ook een paar groene projecten. Elderson: “Duurzaamheid zou echter onderdeel moeten zijn van elke afweging van banken. Dat is het nog niet, maar we zijn op de goede weg.” Waardengedreven banken laten zien dat samenhangende afwegingen heel goed mogelijk zijn.

3. Investeer in technologie die bankieren laagdrempelig en breed beschikbaar maakt

Jesse Fripp is directeur van Aga Khan Agency for Microfinance, een instelling voor microfinanciering, vooral actief in Azië en Afrika. Ook hij benadrukte tijdens de GABV-vergadering het belang van waardengedreven bankieren. Vooral voor de 2 miljard volwassenen wereldwijd die nog altijd zijn uitgesloten van bancaire diensten zoals leningen, verzekeringen en spaarrekeningen.

Microfinancieringsinstellingen maken dat soort diensten wél beschikbaar. “Dat is mooi, maar ook microfinancieringsinstellingen moeten meer doen”, aldus Fripp. “Ze zouden bijvoorbeeld veel gerichter kunnen investeren in techniek om bankieren via de mobiele telefoon mogelijk te maken.”

Veel mensen die geen lening kunnen krijgen, hebben namelijk wél een mobieltje. Fripp: “Wanneer zij via hun telefoon een lening kunnen afsluiten of een betaalrekening kunnen beheren, wordt bankieren een stuk laagdrempeliger. Als je kunt bankieren via je telefoon hoef je niet meer fysiek naar de bank in de ver weg gelegen stad. Je kunt je bankzaken gewoon thuis doen. En dat is met name van belang in ontwikkelingslanden waar de afstanden groot zijn en reizen moeizaam gaat.”

4. Blijf inzetten op het financieren van een menswaardig bestaan. Juist nu

Moderne techniek biedt enorme kansen. “Daarom is het juist nú tijd voor een grote sprong voorwaarts als het gaat om waardengedreven bankieren”, zei Fripp. Tamara Vrooman, directievoorzitter van GABV-lid Vancity uit Canada, zei het hem na. Vrooman: “Vancity is gevestigd in Vancouver. De afgelopen jaren wordt veel buitenlands kapitaal geïnvesteerd in de lokale huizenmarkt, met name door Chinese ondernemers. Door die toestroom van geld is de huizenprijs in de stad extreem gestegen. Zó sterk dat het gemeentebestuur nu grote moeite heeft om behuizing te betalen voor vluchtelingen uit Syrië die bij ons een veilig heenkomen zoeken.”

Deze ontwikkeling onderstreept het belang van waardengedreven bankieren en investeren met oog voor maatschappelijk belang. Vrooman: “Het moet er niet om gaan met bijvoorbeeld investeringen in vastgoed zo veel mogelijk geld te verdienen. Het zou moeten draaien om de vraag hoe je met financieringen mogelijk kunt maken dat iedereen op een menswaardige manier kan leven en wonen. Waardengedreven banken zetten zich juist daar voor in.”

GLOBAL ALLIANCE FOR BANKING ON VALUES
De Global Alliance for Banking on Values (GABV) werd in 2009 opgericht door 11 duurzame banken. Triodos Bank was een van de initiatiefnemers. Inmiddels bestaat het netwerk uit 28 duurzame banken wereldwijd, met in totaal ruim 20 miljoen klanten, 30 duizend medewerkers en een totaal beheerd vermogen van ruim 100 miljard dollar. Het netwerk groeit nog steeds, er zijn momenteel 10 duurzame banken die ook graag lid willen worden. Peter Blom, directievoorzitter van Triodos Bank, is de huidige voorzitter van het netwerk. Blom: “De banken van de GABV laten zien dat duurzaam en waardengedreven bankieren uitstekend samen gaat met financiële winstgevendheid. Duurzame banken zijn veerkrachtig en gezond, en zijn een inspiratie voor andere partijen in de financiële sector.” In de woorden van minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem: “De GABV speelt een leidende rol in het debat over de vraag hoe we een duurzame financiële toekomst kunnen creëren.”

Tekst: Tobias Reijngoud
Fotografie: Friso Spoelstra