Herenboeren community omvat in 10 jaar ruim 10.000 huishoudens
Herenboeren Nederland ondersteunt burgers bij de ontwikkeling van natuurgedreven coöperatieve Herenboerderijen. Dat zijn gemengde boerderijen van +/- 20 hectare die elk 200-270 huishoudens (ongeveer 500 monden) van groente, fruit, vlees en eieren voorzien. Sinds 2013 zijn er verspreid over het land 14 van deze gemengde coöperatieve Herenboerderijen gestart.
Daarnaast zijn nog eens 35 initiatiefgroepen van burgers bezig hun Herenboerderij op te richten. Hiervan gaan er in 2023 hoogstwaarschijnlijk 9 van start (zie deze kaart). Komend jaar, het jaar waarin Herenboeren Nederland 10 jaar bestaat, bestaat de Herenboeren-gemeenschap uit meer dan 10.000 huishoudens.
Met haar snel groeiende landelijke netwerk van boerderijen toont Herenboeren aan dat de productie van ons dagelijks voedsel anders, beter en bovenal duurzamer kan. Zij ziet grote kansen voor deze coöperatieve boerderijen waarbij de leden (burgers) zowel eigenaar, ondernemer, producent én consument zijn. Het doel is 350 Herenboerderijen, of vergelijkbare concepten, in 2030.
Samen de voedseltransitie versnellen
Daarnaast zet Herenboeren Nederland zich op breed maatschappelijk vlak in voor de landbouw- en voedseltransitie. Want de opgave waarvoor we in Nederland staan is veel groter, dieper en breder. Herenboeren Nederland bouwt actief mee aan een ecosysteem van partnerorganisaties om de transitie van de Nederlandse voedselketen te versnellen. Initiatieven die mede door Herenboeren Nederland zijn geïnitieerd:
- grondfonds Aardpeer, voor betaalbare toegang tot (pacht)grond;
- Boerenraad en Caring Farmers, netwerken van boeren en tuinders die samen werken aan systeemverandering in de landbouw. NB: Caring Farmers was afgelopen week de winnaar van de Trouw Duurzame Top 100;
- De Plaatsen en de eerste fysieke ‘Plaats’ De Kleine Aarde in Boxtel: een kennis- en innovatiecentrum dat o.a. burgers én boeren gaat voorzien van tools voor een (persoonlijke) transitie naar een regeneratief voedselsysteem.
Samen met haar partnerinitiatieven brengt Herenboeren Nederland een duurzame voedselproductie dichterbij. Ze initieert en verricht onderzoek, leidt boeren op en doet wijzigingsvoorstellen voor wet- en regelgeving. Via Caring Farmers en de Boerenraad denkt Herenboeren Nederland tevens actief mee met het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit over de duurzame transitie van de voedselketen.
Triodos Regenerative Money Centre (TRMC), onderdeel van Triodos Bank, ondersteunt transitieversnellers door natuurlijk en sociaal rendement voorop te stellen, zodat baanbrekende initiatieven de kans krijgen om te groeien. TRMC leent aan en investeert in pionierende en baanbrekende initiatieven om onze samenleving en onze planeet te regenereren. Ook doneert TRMC aan maatschappelijke initiatieven, ook als de uitkomst onzeker is of niet direct in economische waarde kan worden uitgedrukt. TRMC werkte in 2020 en 2021 al samen met Herenboeren aan de oprichting van partnerinitiatief Aardpeer.
Wat is een “Herenboerderij”?
Een Herenboerderij anno 2022 is een kleinschalig, gemengd en natuurgedreven* bedrijf dat eigendom is van een coöperatie van 200-270 huishoudens. De coöperatiehouders zijn de directe afnemers van de producten. De boer is de agrarisch bedrijfsleider. Deze boer is in dienst bij Herenboeren Nederland en wordt gedetacheerd naar de lokale coöperatie. Tegenvallende oogsten worden gedragen door de coöperatie, waardoor de boer zich verzekerd weet van een stabiel en eerlijk inkomen.
Een Herenboerderij is een gemengde boerderij, waarbij het grootste deel van de arbeidstijd naar groenteteelt gaat, maar er wordt ook fruit geteeld en vee gehouden. De boerderij bestaat uit ongeveer 20 ha, waarvan gemiddeld 4 ha groenteteelt, 1-2 ha fruit, 40 varkens, 250 kippen en soms een aantal koeien. De 3 pijlers en 7 uitgangspunten van een Herenboerderij staan hier omschreven.
*Herenboerderijen zijn niet aangesloten bij het Skal-keurmerk omdat ze alleen produceren voor een eigen afzetmarkt van de aangesloten huishoudens. Ze hanteren daarom niet de term ‘biologisch’. In plaats daarvan spreken ze van een ‘natuurgedreven’ of ‘natuurinclusieve’ werkwijze.
Een duurzame toekomst begint bij de bodem
Initiatiefnemer en bestuurder-directeur Geert van der Veer van Herenboeren Nederland: "Herenboeren wil alle burgers in Nederland in staat stellen zich te verbinden met zijn of haar voedsel en mee helpen landbouwgrond gezond te maken, biodiversiteit te herstellen en natuur te behouden voor de generaties na ons.
Herenboeren doet dat door de oprichting en ondersteuning van zoveel mogelijk natuurgedreven Herenboerderijen. Maar we gaan verder dan dat. De landbouwcrisis is óók verbonden aan onze biodiversiteitscrisis, de uitdagingen omtrent water in Nederland, de milieu- en klimaatproblematiek én zelfs onze gezondheidscrisis. We moeten dit integraal aanpakken met elkaar en het begint bij de bodem."
Sterke match tussen de missie van Herenboeren en Triodos Regenerative Money Centre
Liesbeth Soer, directeur Catalytic Investments bij TRMC: “Er is een sterke match tussen de missie van Herenboeren en TRMC. De aanpak en daadkracht van Herenboeren past bij de manier waarop wij naar de voedseltransitie kijken. Wij willen beiden verantwoord gebruik van (landbouw)grond stimuleren en boeren en burgers dichterbij elkaar brengen om de verbinding met onze voeding (en een gezonde aarde) te herstellen. Het model van Herenboeren is breder toepasbaar in Nederland. Samen met het grote netwerk en coalitievorming met de juiste partijen zorgt dit ervoor dat Herenboeren een belangrijke rol speelt in de transitie naar een gezond voedselsysteem. We zijn heel blij Herenboeren te kunnen ondersteunen in deze fase.”
Over Triodos Regenerative Money Centre
Triodos Regenerative Money Centre (TRMC) ondersteunt transitie-versnellers via investeringen, leningen en donaties. Nieuwe modellen die bijdragen aan de regeneratie van de natuur en onze samenleving en die de potentie hebben om de koers van een hele sector te veranderen. Omdat deze pionierende initiatieven niet altijd binnen het traditionele financiële systeem passen, verandert TRMC de criteria. Door natuurlijk en sociaal rendement voorop te stellen, krijgen baanbrekende initiatieven de kans om te groeien.