In het vierde kwartaal van het jaar stegen de wereldwijde aandelenmarkten, omdat beleggers er steeds meer van overtuigd raakten dat de inflatie onder controle is en dat centrale bankiers binnenkort tot renteverlagingen zullen overgaan. De Fed bevestigde in december deze verwachtingen van beleggers en gaf aan dat zij in 2024 75 basispunten aan renteverlagingen verwacht. Ondertussen lieten de economische data een geleidelijke vertraging van de economische activiteit zien, terwijl de arbeidsmarkten veerkrachtig bleven. De wereldwijde derde kwartaal winstrapporten van bedrijven waren gemiddeld boven verwachting. Door basiseffecten daalde de totale inflatie in oktober en november. Hierdoor werden beleggers enigszins gerustgesteld over de duur van de hoge rentes.
Enquêtes wijzen op regionale verschillen
In het vierde kwartaal van 2023 waren er verschillen in de bedrijvigheid van de grote economieën. In de VS bleef de bedrijvigheid gedurende het hele kwartaal in een traag tempo groeien, vooral dankzij de dienstensector. In de eurozone daarentegen bleef de bedrijvigheid volgens de enquêtes krimpen, vooral vanwege de verwerkende industrie. In het Verenigd Koninkrijk nam de bedrijvigheid na enkele maanden van krimp weer toe. Deze groei werd vooral gedreven door de dienstensector. Terwijl de Japanse economie stagneerde, leek de Chinese economie alleen in oktober te stagneren en groeide vervolgens tegen het einde van het jaar weer. Echter, andere economische data schetsten een somberder beeld over China. Over het algemeen lijken de enquêtes in alle economieën behalve de eurozone verrassend robuust te zijn geweest in het vierde kwartaal van 2023.
Centrale bankiers zijn klaar met verhogen
De grote centrale banken gaven aan dat ze klaar zijn met renteverhogingen. Gedurende het kwartaal hielden de banken de beleidsrentes stabiel. Wel hielden de centrale bankiers vast aan een agressieve toon en benadrukten dat de strijd tegen de inflatie nog niet voorbij was en dat toekomstige rentebesluiten afhankelijk zouden zijn van data. Alleen de Fed veranderde in december van toon, waarbij voorzitter Powell sprak over het vooruitzicht van renteverlagingen in 2024. Deze mededeling dreef aandelenmarkten verder omhoog. De ECB en de Bank of England daarentegen hielden ook in hun decembervergaderingen vast aan een meer agressieve toon.
De rente op staatsobligaties daalt fors
De rente op 10-jaars staatsobligaties in de VS en de eurozone daalde in de loop van het kwartaal aanzienlijk. Dit was te wijten aan beleggers die eerdere renteverlagingen incalculeerden en economische data die wezen op een relatief zachte landing. Het rendement op Amerikaanse 10-jaars staatsobligaties daalde van 4,5% naar 3,9% en de Duitse 10-jaars Bund daalde van 2,8% naar 2,0%.De rente op Amerikaanse obligaties daalde minder door veerkrachtigere cijfers over de economische bedrijvigheid. Vooral enquêtes suggereerden dat de economie van de eurozone zwakte ervaart in vergelijking met de VS. Ook bedrijfsrendementen in de eurozone daalden, in lijn met de beweging van de rente op staatsobligaties. De olie- en gasprijzen daalden in het vierde kwartaal, geholpen door de hoge temperaturen.
Vooruitzichten
We verwachten dat de inflatie in de geavanceerde economieën in de loop van het jaar langzaam zal dalen. Deze verwachting gaat ervan uit dat de effecten van de renteverhogingen van de centrale banken nog steeds zullen doorsijpelen in de economie, waardoor de economische groei zal vertragen. De zwakte van de Chinese economische bedrijvigheid en de lagere consumptie en investeringen in de geavanceerde economieën zullen bijdragen aan deze vertraging. De huidige loondynamiek maakt het echter onwaarschijnlijk dat de totale inflatie op korte termijn de doelstellingen van 2% van de centrale bank zal benaderen en basiseffecten zullen de totale inflatie niet langer doen dalen zoals in het afgelopen kwartaal. Daarom verwachten we dat centrale bankiers de beleidsrente in ieder geval het eerste kwartaal van 2024 ongemoeid zullen laten en de rente later in het jaar geleidelijk zullen verlagen.
Magere groei maar geen wereldwijde recessie
Hoewel een abrupte daling in de mondiale bedrijvigheid onwaarschijnlijk blijft, is op alle fronten een vertraging zichtbaar. Voor 2023 verwachten we een wereldwijde economische groei van 2,7%, wat mager is in vergelijking met historische normen. En we verwachten dat de groei op jaarbasis in 2024 nog lager zal zijn, wanneer de monetaire verkrappingseffecten echt doorwerken. We verwachten dat de eurozone in de tweede helft van 2023 een marginale recessie zal hebben doorgemaakt en in de toekomst een traag herstel zal doormaken. Dat het VK in 2024 in een zwaardere recessie terechtkomt, waarna de VS in de tweede helft van het jaar zal volgen. De wereldwijde vertraging zal ook de groei van de Japanse bedrijvigheid in de toekomst vertragen. Hoewel Chinees herstel ongrijpbaar blijft, is een groei in 2024 voorstelbaar. De mogelijke Chinese groei en de opeenvolgende timing van recessies in andere grote economieën zullen voldoende zijn om een wereldwijde recessie te voorkomen, maar de wereldwijde groei zal historisch laag zijn.