Langs een stuk spoor in Utrecht ligt een verzameling gebouwen zoals je die nergens tegenkomt. Ze zijn gerangschikt rondom een groene binnenplaats en elke gevel is uniek. Wie goed kijkt, ziet ramen uit een trein, of een vloer van oude perrondelen. Hier huist Het Hof van Cartesius, een broedplaats die bijna volledig van afgedankte materialen is gebouwd. Elke deurklink, elk kozijn is een boodschap aan de bouwwereld: zo kan het ook.

Architect van dit alles is Charlotte Ernst - al is er een tijd geweest waarin ze die titel niet met trots droeg. “Ik heb me lang geschaamd voor hoe weinig de architectenwereld bezig is met de transitie naar een gezonde economie. Ik zag alleen maar niet-duurzame plannen en lange processen, terwijl klimaatverandering heel snel gaat.” Sinds 2017 is Het Hof haar antwoord op die impasse. Samen met haar zus Bianca en Simone Tenda heeft ze de leiding over de broedplaats. Ook runt ze een onderneming op het terrein: Buurman, een bouwmarkt voor tweedehands bouwmaterialen.

“Bouwprojecten leveren ontzettend veel afval op”, vertelt Charlotte energiek terwijl er op de achtergrond getimmerd wordt. “Een deel van het bouwafval is zelfs nieuw spul, zoals expres te ruim ingekocht isolatiemateriaal. Dat is efficiënter dan nog een keer naar de bouwmarkt moeten. En denk aan wat ik de kromkommers van de bouw noem: kozijnen die net een ander kleurtje hebben, of een deur met een deukje. Een architect wijst zulk materiaal af en dan wordt het afgevoerd. Dat kán gewoon!”

Voor systeemverandering is in de hele keten een andere mindset nodig over het bouwproces, ziet Charlotte: “De opdrachtgever moet om een circulair gebouw vragen, de architect moet flexibel zijn in het ontwerp, en de gemeente moet accepteren dat je van tevoren niet in detail kunt uitleggen waar een raampje komt en van welk materiaal.”

Bezoek Het Hof van Cartesius

Het Hof van Cartesius opende eind 2017 de eerste twee paviljoens met 25 ondernemers. Daarna zijn ze verder gaan bouwen op het industrieterrein langs het spoor bij het Utrechtse station Zuilen. Inmiddels zijn er 110 Hofleden op 3500 m2 in 8 paviljoens met 1500 m2 groene buitenruimte. Naast circulair bouwen, is Het Hof gasloos en wekken ze zelf stroom op. In de tuin vangen ze water op, vind je eetbare planten en wormenhotels om groenafval te composteren. Het is niet alleen een werkplek: je kunt er een bezoek brengen aan de botanische kapper Wildgroei, winkelen bij Kwekerij Stekkers en tweedehands bouwmaterialen kopen bij Buurman. Ook vind je er café en restaurant Warmoes met biologische en lokale producten. Bekijk hier wat er nog meer zit.

Om die boodschap over te brengen, neemt Charlotte zo veel mogelijk mensen mee op ‘Hofsafari’, zoals een rondleiding hier heet: ambtenaren, woningcorporaties, studenten, maar ook architecten. Daarnaast maakt ze zich hard voor een zo duurzaam mogelijke ontwikkeling van het Werkspoorkwartier, het industrieterrein waar Het Hof op ligt.

Positief activisme

Positief activisme

Deze tijden vragen om verandering. Verandering die soms niet snel genoeg gaat. Daarom is het tijd voor een ode aan de activist. Niet alleen die op de barricade, maar ook de protestzanger, de ondernemer die tegen de stroom in roeit en jij die bankiert bij een duurzame bank.

Ontdek de collectie

Boomtoren

“Nu vinden mensen het heerlijk dat die bomen er staan en voelt het ook heel logisch”, zegt Charlotte. “Maar bouwen tussen twee bomen in is hartstikke ingewikkeld. Bij 99,9 procent van de bouwprojecten zouden ze meteen zijn omgehakt. Maar ze staan daar al táchtig jaar!" Circulaire gebiedsontwikkeling gaat niet alleen over hergebruik van materialen, wil Charlotte maar zeggen. Vergroenen en klimaatadaptatie horen er net zo goed bij, net als rekening houden met de gebruikers van een gebouw.

De gebruikers, dat zijn 120 duurzame ondernemers die hier een kantoor huren. Ze maken bijvoorbeeld schoenen van stro of ontwerpen een circulaire zitbank. In de groene binnenplaats met wadi en rotstuin komen ze elkaar makkelijk tegen en op die manier kunnen ze elkaar inspireren met ideeën. Omdat Het Hof een coöperatie is, is elke huurder ook mede-eigenaar. Charlotte: “Iedereen heeft zijn eigen gevel en kantoorinterieur zelf afgebouwd. Zo raken mensen meteen betrokken en voelen ze zich echt mede-eigenaar.” Het resultaat mag er zijn: rondom de tuin staan gevels van skateboards en sedumplantjes. “Mensen die hier voor het eerst komen, zeggen: wat een verademing, zo groen en divers! Maar een architect vraagt meteen: is dit echt door de welstandscommissie gekomen?”

Triodos Bank steunt Kunst & Cultuur

Voor Triodos Bank is ontplooiing in kunst en cultuur een belangrijk onderdeel van levenskwaliteit. Daarnaast biedt de culturele sector werk aan duizenden mensen. Kunst en cultuur verbindt. Daarom financiert Triodos Bank musea, theaters maar ook zo’n 50 broedplaatsen. Dit doen we al sinds de oprichting. Cultuur moet een plek in de stad hebben en niet alleen een plek voor de rijken worden. Triodos Bank helpt de ondernemers vaak met het verduurzamen van hun pand.